Online leren wordt steeds populairder, en de tools die we kunnen gebruiken worden steeds creatiever. Quizzen, interactieve games, video’s, slepen en sorteren — het kan allemaal. Maar al die mogelijkheden brengen één belangrijke verantwoordelijkheid met zich mee: toegankelijkheid.
Toch zien we dat veel leermiddelen nog steeds niet voldoen aan de WCAG-richtlijnen, de internationale standaard voor digitale toegankelijkheid. Dat lijkt misschien een technisch detail, maar het heeft grote gevolgen voor wie jouw leermateriaal wel of niet kan gebruiken.
In deze blog wordt uitgelegd wat er misgaat wanneer online leermateriaal niet toegankelijk is, waarom drag-and-dropopdrachten niet altijd meer toepasbaar zijn en hoe je leermateriaal ontwerpt dat voor iedereen werkt.
Wat betekent ‘niet toegankelijk’?
Wanneer iets niet toegankelijk is, betekent dat simpel gezegd dat niet iedereen het kan gebruiken. Dat kan komen door:
- slecht leesbare tekst,
- te laag contrast,
- elementen die niet met het toetsenbord te bedienen zijn,
- opdrachten die onduidelijk zijn voor schermlezers,
- video’s zonder ondertiteling.
WCAG helpt ontwerpers om deze problemen te voorkomen. Maar als je leermateriaal niet compliant is, loop je het risico dat een deel van je gebruikers de opdracht niet snapt, niet kan uitvoeren of zelfs helemaal vastloopt.
Online leermateriaal extra risicovol door interactiviteit?
In e-learning zitten vaak veel interactieve onderdelen. Precies die onderdelen maken materialen aantrekkelijk, maar ook kwetsbaar. Vooral opdrachten waarbij je moet slepen, bijvoorbeeld drag-and-drop, leveren vaak toegankelijkheidsproblemen op.
Veel voorkomende problemen:
- Je kunt de opdracht niet bedienen zonder muis.
- Een schermlezer snapt niet wat waarheen gesleept moet worden.
- De feedback (bijvoorbeeld groen = goed) is alleen visueel.
- Slepen vraagt om fijne motoriek die niet iedereen heeft.
Kort gezegd: drag-and-drop opdrachten zien er leuk uit, maar werken lang niet voor iedereen. Gelukkig zijn er voldoende alternatieven.
Waarom je niet zomaar meer drag-and-drop opdrachten kunt gebruiken
Drag-and-drop opdrachten zijn jarenlang ontzettend populair geweest in e-learning. Maar tegenwoordig voldoen ze meestal niet aan de toegankelijkheidseisen — tenzij je ze heel bewust en technisch complex opbouwt.
Dit zijn de grootste knelpunten:
- Niet toetsenbord toegankelijk
Alles moet met het toetsenbord te bedienen zijn. Bij slepen is dat bijna onmogelijk zonder extra techniek. - Schermlezers hebben geen idee wat er gebeurt
Een schermlezer “ziet” niet dat jij iets van links naar rechts sleept. De opdracht heeft vaak geen goede beschrijvingen of structuur. - Slepen is niet voor iedereen haalbaar
Mensen met motorische beperkingen of tremoren kunnen simpelweg niet slepen. - Andere werkvormen doen hetzelfde, maar dan toegankelijk
Denk aan sorteeropdrachten met knoppen, selectielijsten of multiple-choice varianten.
Het gaat er dus niet om dat drag-and-drop verboden is — maar het vraagt een toegankelijk equivalent. En dat is voor veel tools lastig of onmogelijk.
Wat ontwerpers wel moeten weten
Gelukkig zijn er veel manieren om wél toegankelijk én interactief te werken.
- Begin met toegankelijk denken
Niet achteraf checken, maar vanaf het eerste idee. Welke werkvorm is geschikt voor iedereen? - Kies de werkvorm op basis van leerdoel, niet op basis van “leuk”
Wat wil je dat de lerende leert? Kies daarna pas de vorm. Vaak blijken simpele werkvormen het effectiefst én het meest inclusief. - Werk met toegankelijke componenten
Gebruik standaarden, templates en bibliotheken die WCAG-proof zijn. - Test met hulpmiddelen
Probeer je module met alleen een toetsenbord. Gebruik een schermlezer. Controleer contrasten. Kleine stappen, groot effect. - Documenteer je keuzes
Zo kun je altijd aantonen dat je bewust toegankelijk werkt — handig voor audits en kwaliteitscontroles.
Toegankelijk ontwerpen is geen beperking, maar een verbetering
Veel ontwerpers zijn bang dat toegankelijkheid hun creativiteit beperkt. Maar het tegenovergestelde is waar: het zorgt voor betere, duidelijkere en gebruiksvriendelijkere leermaterialen.
- Opdrachten worden overzichtelijker.
- Navigatie wordt logischer.
- Feedback wordt begrijpelijker.
- Iedereen — ook zonder beperking — profiteert ervan.
Je maakt dus niet alleen inclusieve leermiddelen, maar ook kwalitatief betere.
Conclusie
Niet-toegankelijk online leermateriaal kan ertoe leiden dat gebruikers vastlopen, afhaken of niet kunnen leren wat ze moeten leren. Vooral drag-and-drop opdrachten zijn in de praktijk vaak niet toegankelijk genoeg. Door bewust te ontwerpen, werkvormen slim te kiezen en WCAG centraal te zetten, maak je leermateriaal waar iedereen mee uit de voeten kan.
Even sparren?
Wil je meer weten of gewoon eens sparren met iemand die uw lesmateriaal digitaal toegankelijk kan maken? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag verder!
Geef een reactie